Па дарозе са Слабодкі на Плюсы пры павароце на вёску Данькі ў вочы кідаецца ўказальнік «Музей катоў». Адны машыны мінаюць яго без увагі, іншыя прыпыняюцца і паварочваюць на прасёлак, каб паглядзець, што за музей дзейнічае ў браслаўскай глыбінцы. І наведвальнікаў нямала. Летась на сядзібу заехала больш за 600 гасцей, сярод якіх былі жыхары Германіі, Эстоніі, Расіі, Літвы, Латвіі, Чэхіі, ЗША... Музей у Даньках інтэрактыўны, працуе кругласутачна і за яго наведванне грошай не бяруць.
Стваральніцай гэтага казачнага куточка на манер заходнееўрапейскіх сядзіб пятнаццаць гадоў таму стала карэнная мінчанка Алена Навіцкая. Паспяховая жанчына, выкладчыца замежнай мовы, перакладчыца з нямецкай прыехала на Браслаўшчыну, якую ўпершыню пабачыла і закахалася яшчэ ў студэнцкія гады. Набыла ў Даньках дом, каб было дзе адпачыць, набрацца сілы пасля напружанай гарадской мітусні. А праз тры гады, калі прыняла рашэнне пакінуць працу, наогул кардынальна змяніла жыццё — пераехала ў браслаўскую вёску.
— Калі зачыняюцца адны дзверы, адчыняюцца другія, важна ўбачыць іх, а не азірацца бясконца на тыя, з якіх выйшаў і не збіраешся вяртацца. Галоўнае для мяне — вучыцца і развівацца, — кажа Алена Уладзіміраўна.
Так Алена Навіцкая стала гаспадыняй сядзібы, дзе вырашыла займацца аграэкатурызмам. Каб адрознівацца ад іншых, трэба было стварыць свой твар. Ім і стаў кот Брасік і яго музей.
— Не я выбрала ката ў якасці героя маёй сядзібы, а ён мяне, — распявае гаспадыня. Адной раніцай яна выйшла на двор, а перад вачамі карціна пушкінскай казкі, праўда, у мясцовым варыянце: ля гумна на тоўстым суку старой раскідзістай ліпы ляжыць кот, побач боўтаецца на ветры стары калодзезны ланцуг. Падказка, была прынята. Літаральна за тры тыдні ў гаспадарчай пабудове ўзнялі столь, прыдумалі інтэр’ер для ўнутранага памяшкання.
— За мяжой шырока выкарыстоўваецца практыка культу мясцовых персанажаў, — расказвае Алена Уладзіміраўна. — Для іх прыдумваюць гісторыі, выпускаюць сувеніры. Ажыццявіць штосьці падобнае захацелася і мне. Браслаўшчына — край азёрны, дзе азёры — там і рыба, а дзе рыба — там і кот. Музей ката Брасіка (ад назвы Браслава), выраб сувенірнай прадукцыі падаліся неблагой ідэяй.
Дзве зімы Алена Навіцкая шыла катоў, прыдумвала ім вобразы, сачыняла «біяграфіі». Сёння ў музеі акрамя гаспадара ката Брасіка жывуць яго жонка Марыся, дочкі Кыся і Брыся, кот Фелікс, які на машынцы «Зінгер» шые і вышывае рыбак, кот Веніямін, модніца Жанна, заядлы рыбак Тарасік...
Задуманая канцэпцыя музея быццам бы ўжо і рэалізавана. Але гаспадыня не можа спыніцца, прыдумвае новыя вобразы музейных персанажаў, вырабляе сувеніры і марыць стварыць турыстычны кластар, бо паблізу цікавыя аграсядзібы, слабодскі касцёл, старажытнае гарадзішча Маскавічы, Браслаў з яго музеямі.
З ранейшага вопыту Алена Уладзіміраўна ўзяла на ўзбраенне нямецкі метад паступовага руху наперад — маленькімі крокамі, таму яе турыстычная праграма распісана на гады. Пасля кластара, напрыклад, яна мае намер заняцца стварэннем аўтарскіх садовых фігур і скульптурных кампазіцый.
На вясковых прасторах для інтэлігенткі-гараджанкі адкрыўся такі размах для палёту творчасці, што скардзіцца на сум сельскага жыцця побач з ёй проста сорамна. Прыветная, адкрытая для зносін, Алена Навіцкая рада падзяліцца сваімі ведамі, навыкамі, ідэямі з іншымі гаспадарамі аграсядзіб, адпачывальнікамі.
Фота з асабістага архіва Алены Навіцкай.