Арэалам гнездавання арла-маркута (па-руску – беркут), асаеда (пчалаеда), змеяеда, скапы лічыцца Беларускае Паазер’е, а значыць – Віцебшчына.

Гэтыя драпежныя і моцныя птушкі вельмі рэдкія, у тым ліку з-за іх рацыёну. Напрыклад, асаед сілкуецца насякомымі, змеяед – рэптыліямі, у першую чаргу вужамі і гадзюкамі, а скапу ў народзе празвалі птушкай-рыбаловам. Меню арла-маркута складаюць вавёркі, зайцы, лісіцы, суслікі, мышы, цецерукі, глушцы, іншыя жывёлы і птушкі.

Адзінае месца пражывання ў Беларусі вавёркі-ляцягі (Pteromys volans) – паўночна-усходнія раёны: Віцебскі, Гарадоцкі, Лёзненскі. У адрозненне ад звычайнай гэтая вавёрка мае невялікую галаву, а вушкі маленькія, закруглёныя і без звыклых пэндзлікаў. У цёплы час яе поўсць шэрага колеру, на брушку – белага.

Дзякуючы лятальнай перапонцы вавёрка валодае незвычайнай здольнасцю, якая і дала ёй назву. Гэта магчымасць планіруючага палёту. У спакойным стане вавёрчына цела мае мяккія бакавыя складкі, а калі адштурхоўваецца ад дрэва, то яны рэзка распраўляюцца і яго плошча разам з хвастом павялічваецца ўдвая. Палёт правільней назваць планіраваннем. Адным разам вавёрка-ляцяга можа пераадольваць да 50 м і пры гэтым манеўраваць, робячы крутыя, да 90° павароты, або спускацца ўніз па спіралі. Палёт абсалютна бязгучны. Нягледзячы на вялікую асцярожнасць і начны лад жыцця, звярок мае шмат ворагаў, сярод якіх галоўным чынам куніцы, совы.

Мікалай Півавар, кандыдат гістарычных навук. Фота з адкрытых крыніц.